Matthijs Ruijter; docent en geluidstechicus

 

Matthijs Ruijter (46) heeft zijn eigen bedrijf als sound engineer (geluidstechnicus) en is vanaf zijn 24e voor zichzelf begonnen. Zo heeft Matthijs  de voorlaatste CD van de beroemde Nederlandse harpist Remy van Kesteren opgenomen. Daarnaast werkt hij als freelance docent op het Koninklijk Conservatorium Den Haag waar hij studenten les geeft over ondernemen en alles wat daarbij komt kijken. Een echte ondernemer die bezig is in de muziekwereld! Hij deelt zijn ervaring en expertise over het ondernemerschap graag met Musicly.

“Iemand die bij iemand thuis een intercom installeert kun je al een sound engineer noemen”

 

Wat is het verschil tussen een sound engineer en een producer? Er blijkt nogal verwarring hierover te zijn.

“Het is inderdaad verwarrend omdat er bijna geen scheiding meer is tussen een geluidstechnicus en een producer. Voorheen waren dit aparte beroepen. Ongeveer 15 jaar geleden was het beroep van een geluidstechnicus nog een specialisme, want goede apparatuur was niet gemakkelijk of goedkoop verkrijgbaar. Tegenwoordig kun je via internet allerlei opname-apparatuur zelf kopen en zelf uitzoeken hoe alles werkt. Daardoor kun je gewoon muziek opnemen in je huiskamer of in je slaapkamer. Het vak is verder ook heel erg breed. Iemand die bij iemand thuis een intercom installeert kun je al een sound engineer noemen.”

 

Wat doe jij precies?

“Mijn specialiteit is het maken van klassieke muziekopnames, wat overigens een ontzettend moeilijke markt is op dit moment. Verder werk ik als geluidstechnicus tijdens radio-uitzendingen, en doe live theatergeluid. Van 1999 tot 2008 was ik mede-eigenaar van ‘Polyhymnia International’, een grote studio gespecialiseerd in opnames van klassieke muziek. Dit was de doorstart van de opname-afdeling van Philips Classics, tot eind jaren negentig een van de grote klassieke platenlabels. Bij Polyhymnia heb ik ongelofelijk veel ervaring opgedaan, zowel technisch, muzikaal als zakelijk. Doorlopend worden daar op topniveau internationale artiesten opgenomen; met zulke producties mag natuurlijk niets mis gaan. De laatste vier jaar dat ik daar mede-eigenaar was heb ik me als mede-directeur vooral op de zakelijke kant gestort. Met deze ervaring geef ik nu les in ondernemen op het Conservatorium van Den Haag. Ook begeleid ik studenten tijdens opname projecten, recent bij een serie van het Residentie orkest in het Paard van Troje in Den Haag bijvoorbeeld.”

 

Wat maakt de markt van klassieke muziekopnames zo moeilijk?

“Popmuziek is een fantasiewereld. Alles is ‘larger than life’. De zanger hijgt in je nek en de drummer hoor je overal. Het kan natuurlijk ook mooi zijn en ik wil popmuziek ook echt niet afkraken, maar het is een hele andere manier van opnemen. Bij klassieke muziek is het belangrijk dat alles wat je hoort, in een concertzaal bijvoorbeeld, te herproduceren is in een album. Bij klassieke muziek wordt er zo weinig mogelijk aan een opname geknoeid. Het gaat om een zo hoog mogelijke kwaliteit. Dit is niet zo bij popmuziek.”

 

Hoe zie jij de huidige situatie van de muziekwereld in Nederland?

“Er wordt weinig verdiend aan muziekverkoop. Vroeger was op tournee gaan het visitekaartje voor een muziekalbum, want het album was de grootste bron van inkomsten. Tegenwoordig is het omgekeerd. Nu is een muziekalbum slechts het visitekaartje en haalt een muzikant zijn inkomsten vooral uit live optredens. Met streamen verdien je ook bijna niks, want er blijft maar een heel klein percentage over voor de kleinere muzikanten. Alles wordt verdeeld op een schaalprincipe waar grotere artiesten, zoals Beyoncé, alleen maar profijt van hebben. De kleinere artiesten krijgen bijna niks.”

 

“Door de economische crisis en de bezuinigingen op de kunst- & cultuursector was er weinig keuze; je moet wel beginnen met het ondernemerschap”

 

Hoe ben je, naast je andere werkzaamheden, bij lesgeven terechtgekomen?

“Ik ben eerst begonnen aan de studie HTS (Hogere Technische School). Maar dat lag mij helemáál niet. Ik wilde mijn interesse in techniek combineren met mijn liefde voor muziek. Daarom ben ik sound engineer geworden. Door de economische crisis en de bezuinigingen op de kunst- en cultuursector is er voor jonge mensen die vandaag de dag producer of geluidstechnicus willen worden weinig keuze. Er zijn bijna geen vaste banen meer in onze sector dus moet je bijna wel beginnen met het ondernemerschap.”

 

Wat behandel je allemaal in je lessen over het ondernemen?

“Ik behandel tijdens de lessen bijvoorbeeld het schrijven van een ondernemersplan, productieplanning, offertes opstellen, bedrijfsverzekeringen, copy rights, platencontracten en recente ontwikkelingen zoals de veranderende wetgeving rond het afschaffen van de VAR. Maar het moeilijkste stuk is het financiële gedeelte. Als voorbeeld werken we een financieel plan uit voor het beginnen van je eigen studio. Dan kun je denken aan de winst- en verliesrekening en de cash flow van een beginnende studio. Ook geef ik een historisch overzicht van de ontwikkelingen in de muziekindustrie, gekoppeld aan de laatste trends en toekomstverwachtingen.”

 

“Uit eigen ervaring zag ik hoe belangrijk het is om in een vroeg stadium al te beginnen met netwerken”

 

Waarom zouden studenten les moeten hebben in ondernemen? Wat hebben zij hieraan?

“De studenten zijn heel erg bewust van het belang van het ondernemerschap. Ze hebben er echt wat aan en vinden het ook heel leuk en interessant. Ik heb zelf geen lessen gehad in het ondernemerschap voordat ik mijn eigen bedrijfje ben begonnen. Ik  heb zelf actie moeten ondernemen. Uit eigen ervaring zag ik hoe belangrijk het is om in een vroeg stadium al te beginnen met netwerken. Als je hier op tijd mee begint, dan kun je pas echt wat opbouwen. Daarom wil ik studenten deze lessen geven. Zo kunnen ze ontdekken of het ondernemerschap echt iets voor hen is en vroeg genoeg beginnen met netwerken.”

 

Hoe begon jij met jouw eigen zaak? Hoe ben jij hierin verzeild geraakt?

“Op mijn 24ste ben ik begonnen met mijn eigen zaak. Ik ben zelf gewoon op stap gegaan. Ik ben omroepen gaan bellen en begon al vroeg met het opbouwen van netwerken. Ik ging gewoon plekken af in de stad waar iets gebeurde, bijvoorbeeld een opening van een studio, interessante beurzen, bijeenkomsten of netwerkborrels. Toen hoorde ik op zo’n plek dat Philips Classics freelancers nodig had. Ik had al snel twee klanten en ging er gelijk helemaal voor. Ik wilde het graag dus ik deed het gewoon.”

 

 

“Je moet gewoon alles aanpakken wat je kunt en af en toe flink op je bek gaan.”

 

Was het gemakkelijk om je eigen onderneming te beginnen?

“Je moet gewoon alles aanpakken wat je kunt en af en toe flink op je bek gaan. Maar je moet wel goed weten wat je aan kunt. Ik ben er een tijdje uit geweest door een burn-out. Je vindt het werk leuk, dus soms werk je teveel door in je vrije tijd. Het was wel heel moeilijk om er weer uit te komen, maar ik ontdekte hierdoor dat het heel belangrijk is om te weten of het ondernemerschap écht wel bij je past.”

 

Zijn er nog andere dingen waar je op moest letten of waar je tegenaan liep?  

“Ik had geen idee van de belastingregels rond bedrijven. Òf en wanneer je als ondernemer wordt gezien door de belastingdienst is niet altijd duidelijk, terwijl dit essentieel is omdat het je hoge belastingvoordelen op kan leveren. Je kan dus belastingvoordeel mislopen, of je kan eerder genoten belastingvoordelen terug moeten betalen als de belastingdienst oordeelt dat je toch niet als ondernemer werkzaam bent geweest. Het is belangrijk om je hier goed in te verdiepen.”

 

“Het kan soms echt keihard werken zijn”

 

Je zei net dat je een burn-out had. Hoe ben je hier weer uitgekomen?

“Het woord passie krijg ik bijna mijn strot niet uit (lachend). Het is zo’n cliché vandaag de dag maar toch is het ook van toepassing. Natuurlijk heb ik veel gehad aan de coach waar ik gespecialiseerd traject doorliep om van burn-out af te komen. Maar vooral heeft liefde voor het vak er voor gezorgd dat ik weer gemotiveerd raakte om te gaan werken. Want vergis je niet, tijdens een burn-out kan je niets meer maar wil je ook niets meer. Sommige mensen hebben helemaal geen connectie of passie met het onderwerp van hun bedrijf. Het gaat hen alleen om het spel en om het geld. Dit zijn hardcore ondernemers. Muzikanten hebben een andere drijfveer en een andere motivatie. Gedreven vanuit passie, mijn favoriete woord (knipogend), kunnen zij hun vak als ondernemer uitoefenen. Ondernemen is slechts een manier, een tool, omdat er steeds minder banen in de muziekwereld zijn. Vanuit deze drijfveer ben ik uit mijn burn-out gekomen.”

 

Wat zijn volgens jou de voordelen en nadelen van een eigen bedrijfje hebben?

“Welke wil je eerst horen?” (Lachend)

 

Begin maar met de nadelen. Dan bewaren we het beste voor het laatst.

(Nadenkend) “Die onzekerheid knaagt ontzettend. Je moet alles zelf regelen, zoals pensioen, verzekering en ziektekosten, en het is relatief veel duurder. Als je iets leuk vindt, dan verlaag je al snel je tarieven, gewoon omdat je het leuk vindt. Dus hier moet je mee oppassen.”

 

“Muzikanten laten zich regelmatig onderbetalen, wat natuurlijk niet goed voor jezelf en voor de markt is”

 

“Verder is het lastig om je privéleven gescheiden te houden van je zakelijke leven. Als je er echt voor gaat, kan je moeilijk de deur achter je dicht trekken als je thuis komt. In het begin is het belangrijk deze knop om te kunnen zetten. Ik heb huwelijken zien stranden en zelf heb ik natuurlijk een burn-out gehad. Daarom is het goed om het nu allemaal al uit te proberen. Kom erachter of het écht bij je past, want het kan soms echt keihard werken zijn”

 

Zijn dat alle nadelen? Of zijn er nog meer?

“Je begint vaak iets voor jezelf, omdat je dat leuk vindt, of omdat je er… (nadenkend) passie voor hebt. Hier, hebben we dat woord weer. Vaak als je iets leuk vindt, dan doe je het ook voor minder geld, dus muzikanten en artiesten laten zich regelmatig onderbetalen, wat natuurlijk niet goed voor jezelf en voor de markt is. Er is ook veel concurrentie, dus je komt er ook niet gemakkelijk tussen. Dit is allemaal heel lastig.”

 

Laten we ons nu richten op de voordelen. Welke kan jij benoemen uit eigen ervaring?

“Het is vooral de uitdaging iets voor elkaar te krijgen wat helemaal jouw eigen idee is. Het is ook heel avontuurlijk. Ik werd bijvoorbeeld gisteren opeens gebeld om ’s avonds laat een radio-uitzending te verzorgen. Ik stond niet te trappelen want ik moest er een leuke privé afspraak voor afzeggen maar ik wilde natuurlijk geen nee verkopen aan mijn klant… Maar het werd een hele leuke uitzending waarin prachtig muziek werd gemaakt, waarbij het me gelukt was om in korte tijd een mooie klank neer te zetten. Dat geeft dan toch veel voldoening en daardoor energie!

Daarnaast is het menselijke contact ook echt anders. Mensen die een vaste baan hebben met een baas boven zich, hebben altijd een soort bepaalde gereserveerdheid, want ze hoeven niet per se zichzelf te laten zien. Als je een eigen zaak hebt moet je naar buiten. Je moet aan de gang en je moet jezelf laten zien, want niemand komt naar je toe. Soms is het spannend maar het resultaat achteraf is bijna altijd leuk. Je groeit als mens en krijgt veel mensenkennis.”

 

“Je groeit als mens en krijgt veel mensenkennis”

 

Wat voor mensenkennis heb jij hierdoor gekregen?

“Van nature ben ik niet outgoing. Zo sta ik bijvoorbeeld niet te trappelen om in mijn eentje naar een feestje te gaan, vooral als ik niet weet wie daar zijn. Maar laatst had ik precies die situatie, waarbij ik een hele leuke avond had. Achteraf realiseerde ik me dat ik onbewust mijn netwerk skills had ingezet.”

 

“Bedenk voor jezelf of jij in dit wereldje past”

 

Wat bedoel je precies met netwerk-skills?  

“Als er bijvoorbeeld twee of drie mensen met elkaar staan te praten en je ziet dat ze opgaan in het gesprek, dan moet je daar niet geforceerd tussen proberen te komen. Doe je dat toch dan ben je voor je het weet een soort stoorzender, als een irritante bromvlieg. Zodra er iemand alleen staat, of je ziet dat mensen ‘uitgepraat’ zijn, om zich heen kijken, kun je daar gebruik van maken en er op af stappen. Dat is een goede manier om te netwerken. Of ga bij de bar staan, want daar staan ook mensen die moeite hebben met netwerken. Of bij de eettafel. Daar kunnen zich onverwachte interessante gesprekken vormen. Dit gebeurt dan terwijl ik helemaal geen kletser van nature ben. Dit komt echt door mijn eigen bedrijf; je groeit er zo ontzettend van.

 

Heb jij nog tips voor iemand die zijn eigen muziekonderneming wilt beginnen?

“Ga netwerkborrels voor ZZP’ers af. Ga naar KvK-voorlichtingsbijeenkomsten. Ga gesprekken aan met beginnende en gevorderde ondernemers en kom erachter waarom deze mensen hun eigen onderneming zijn begonnen en bedenk voor jezelf of jij in dit wereldje past.

Ten tweede is het goed om te beseffen dat er verschillende soorten ondernemingen zijn. Je hebt, zoals eerder gezegd, de hardcore ondernemers die alleen voor het geld gaan en grote investeringen doen. Maar je hebt ook de creatieve ondernemers die iets doen vanuit een totaal andere drijfveer. Dat zijn wij, de muziekliefhebbers en de creatievelingen. Dus als muzikant of als artiest moet je je hier goed over informeren, voordat je allerlei investeringen gaat maken en dan later ontdekt dat het toch niet iets voor jou is.”

 

Heb jij misschien nog vragen of opmerkingen over dit interview? Laat gerust een berichtje achter.